В данной статье мы рассмотрим числительное и в польском языке, его классификацию, грамматические категории, особенности образования их грамматических форм и специфику употребления в речи.
Польское числительное классифицируется по пяти группам: количественные, порядковые, дробные, числительные- существительные и собирательные. Для них характерны категории рода, склонения и иногда числа.
LICZEBNIK. Числительное.
1/ Количественное числительное.
Отвечает на вопрос- Сколько?, обозначает количество объектов. Лучше рассмотрим в таблице:
| 1 jeden 11 jedenaście 10 dzieśięć 0 zero/milion/miliard 2 dwa 12 dwanaście 20 dwadzieścia 200 dwieście 3 trzy 13 trzynaście 30 trzydzieści 300 trzysta 4 cztery 14 czternaście 40 czterdzieści 400 czterysta 5 pięć 15 piętnaście 50 pięćdziesiąt 500 pięćset 6 sześć 16 sześnaście 60 sześćdziesiąt 600 sześćset 7 siedem 17 siedemnaście 70 siedemdziesiąt 700 siedemset 8 osiem 18 osiemnaście 80 osiemdziesiąt 800 osiemset 9 dziewięć 19 dziewiętnaście 90 dziewięcdziesiąt 900 dziewięćset 10 dzieśięć 20 dwadzieścia 100 sto 1000 tysiąc |
Количественные числительные склоняются и имеют категорию рода:
| Падеж | Склонение лично-мужского рода | Примеры | ||||
| Именительный Родительный Дательный Винительный Творительный Предложный |
jeden jednego jednemu jednego jednym jednym |
dwai dwóch dwom dwóch dwoma dwóch |
trzej trzech trzem trzech trzema trzech |
czterej czterech czterem czterech czterema czterech |
pięciu pięciu pięciu pięciu pięciu pięciu |
sześciu siedmiu ośmiu dziewięciu dziesięciu dwunastu |
Dwai albo trzej albo czterej czy pięciu kowbojów raptem weszli do salonu.
Два, три, четыре или пять ковбоев внезапно вошли в салун.
| Склонение не лично-мужского и среднего рода | Склонение женского рода | ||||||||
| jeden/-no jednego jednemu jeden/-no jednym jednym |
dwa dwóch dwom dwa dwoma dwóch |
trzy trzech trzem trzy trzema trzech |
cztery czterech czterem cztery czterema czterech |
pięć pięciu pięciu pięć pięciu pięciu |
jedna jednej jednej jedną jedną jednej |
dwie dwóch dwom dwie dwiema dwóch |
trzy trzech trzem trzy trzema trzech |
cztery czterech czterem cztery czterema czterech |
osiem oṥmiu oṥmiu osiem oṥmiu oṥmiu |
Baczę trzy kobiety i pięć dzieci. Imiona trzech kobiet są Marta, Jana i Stasia. Imion pięciu dzieci nie wiem. Dam pięciu dzieciom cukierki, a trzem kobietam kwiaty.
Я вижу три женщины и пять детей. Имена трёх женщин-Марта, Яна и Анастасия. Имён детей не знаю. Даю пятерым детям конфеты, а трём женщинам цветы.
2/ Порядковые числительные.
Порядковые числительные отвечают на вопрос-Который? Обозначают порядок при счёте. Имеют категории рода, числа и склонения.
| Единственное число | Множественное число | ||||
| Падеж/Род | Мужской | Средний | Женский | Лично-мужской | Женско-вещный |
| Именительный Родительный Дательный Винительный Творительный Предложный |
drugi drugiego drugiemu drugiego drugim drugim |
trzecie trzeciego trzeciemu trzecie trzecim trzecim |
czwarta czwartej czwartej czwartą czwartą czwartej |
pierwsi pierwszych pierwszym pierwszych pierwszymi pierwszych |
pierwsze pierwszych pierwszym pierwsze pierwszymi pierwszych |
Na pierwszy rok żona urodziła synów, na drugi rok urodziła córek. Pierwsi byli szczupli, drugie-grube. Co to znaczy?
На первый год жена родила сынов, на второй год родила дочек. Первые были худощавы, другие- полные. Что это значит?
3/ Дробные числительные.
В числителе дробного числительного используется количественное числительное в женском роде, в знаменателе- порядковое числительное.
| Единственное число | Множественное число | ||
| jedna trzecia jedna czwarta jedna piąta jedna szósta jedna siódma |
jedna óśma jedna dziewiąta jedna dziesiąta jedna setna jedna tysięczna |
dwie trzecie dwie czwarte dwie piąte dwie szóste dwie siódme |
dwie ósme dwie dziewiąte dwie dziesiąte dwie setne dwie tysięczne |
Дробные числительные склоняются:
| Именительный Родительный Дательный Винительный Творительный Предложный |
jedna czwarta jednej czwartej jednej czwartej jedną czwartą jedną czwartą jednej czwartej |
dwie czwarte dwóch czwartych dwom czwartym dwie czwarte dwiema czwartymi dwóch czwartych |
trzy dziesiąte/ setne trzech dziesiątych/ setnych trzem dziesiątym/ setnym trzy dziesiąte/ setne trzema dziesiątymi/ setnymi trzech dziesiątych/ setnych |
trzy tysięczne trzech tysięcznych trzem tysięcznym trzy tysięczne trzema tysięcznymi trzech tysięcznych |
Będziemy jedli ciasto, podzielone na sześć części. Je zjem jedną szóstą, żona zje dwie szóste, a dzieci zjedzą trzy szóste ciasta.
Мы будем есть торт, поделённый на шесть частей. Я съем одну шестую, жена съест две шестые, а дети съедят три шестые торта.
4/ Числительные-существительные.
Отвечает на вопрос- Что? Обозначает одно целое, состоящее из элементов. Например:
Он получил в школе сегодня двойку и три десятки.
На канале проходят соревнования байдарок. Четвёрка из Кракова вырвалась вперёд.
| Склоняются по женскому роду |
Склонение больших числительных-существительных | |||||
| Единственное число | Множественное число | |||||
| jedynka/dwójka trójka/czwórka piątka/szóstka siódemka/ósemka dziewiątka dziesiątka/setka |
tysiąc tysiąca tysiącowi tysiąc tysiącem tysiącu |
milion miliona milionowi milion milionem milionie |
miliard miliarda miliardowi miliard miliardem miliardzie |
tysiące tysiący tysiącom tysiące tysiącami tysiącach |
miliony milionów milionom miliony milionami milionach |
miliardy miliardów miliardom miliardy miliardami miliardach |
Dostał dziś dwójkę z fiziki. Jestem bardzo niezadowolony tej dwójką. Nikomu nie powiem o tej dwójce z fizyki.
Получил сегодня двойку по физике. Я очень недоволен этой двойкой. Никому не расскажу о двойке по физике.
Mam million. Dodam milionowi jeszcze jedyn cent. Czy wtedy będę multimilionerem?
У меня есть миллион. Добавлю миллиону ещё один цент. Тогда я стану мультимиллионером?
5/ Собирательные числительные.
Отвечают на вопрос- Кто? Обозначают одно целое, состоящее из людей. Не имеют деления на типы склонений.
| Падеж | Склонение собирательных числительных | Примеры | ||
| Именительный Родительный Дательный Винительный Творительный Предложный |
dwoje dwojga dwojgu dwoje dwojgiem dwojgu |
troje trojga trojgu troje trojgiem trojgu |
czworo czworga czworgu czworo czworgiem czworgu |
pięcioro szeṥcioro siedmioro ośmioro dziewięcioro dziesięcioro |
Siedmioro nie czekają dwojga. Семеро двоих не ждут.
To jest praca na dziesięcioro. Это работа на десятерых.